Ayiti pa Port-au-Prince
Manm Gwoup Konsiltatif Jèn yo nan Arkaye
Nou Enkyete pou Vyolans k ap Ogmante nan Port-au-Prince
Nou gen gwo enkyetid pou nivo vyolans gang yo k ap ogmante nan Port-au-Prince, pou vid pouvwa a, epi reta ki genyen nan fòmasyon yon gouvènman tranzisyon. Panse nou ak tout moun ki anba menas gang yo epi ki pa ka satisfè bezwen debaz yo.
Men, li enpòtan sonje: Ayiti se pa Port-au-Prince.
Mwen kontan rapòte ke, paske HDI travay andeyò Port-au-Prince, ni ekip HDI a, ni ekip òganizasyon ak patnè nou yo nan zòn riral yo an sekirite, menm si kapasite yo pou deplase ak jwenn materyèl esansyèl vin trè limite. Sitiyasyon kapital la gen enpak sou travay nou, men biwo nou rete ouvè, e nou kontinye avanse sou anpil inisyativ, tankou:
Nou ap sipòte 12 antrepriz sosyal nan Sid peyi a ki konsantre sou agrikilti, ak nouvo finansman ak akonpayman. Plis envestisman ap vini.
Nan rejyon Arkaye, nou ap siveye 14 sibvansyon pou gwoup kominotè k ap mennen pwojè pou amelyore lavi nan kominote yo.
Nou ap sipòte yon enkibatè k ap fòme 60 jèn sou antreprenarya, ansanm ak yon akseleratè ki pral devlope 5 antrepriz chwazi ak fòmasyon, akonpayman ak envestisman.
Nou ap fè yon envantè resous agrikòl nan rejyon Arkadèn, kote nou anboche 65 jèn kòm anketè.
Nou dirije yon pwogram lidèchip pou jèn, pou ankouraje yo angaje kòm aktè devlopman nan rejyon Arkadèn (jan sa montre nan foto anwo a).
Nou ap kreye yon Sant Antreprenarya Agrikòl ak Alimantè, yon espas kote agrikiltè sou Kòt Arkadèn ap jwenn zouti ak ekipman pou ogmante, estoke, konsève, ak mete rekòt yo sou mache, e tou pou kreye plis pwodui transfòme lokalman.
Dekonsantrasyon Se Kle a
Ou pa ta janm devine sa si w ap gade nouvèl sèlman, men pifò zòn nan peyi a trankil epi lavi ap kontinye prèske nòmal — menm si se yon “nòmal” ki gen twòp mizè ladan li. Zòn riral yo, menm si yo pa nan mitan vyolans lan, soufri konsekans kriz la tou. Restriksyon sou mouvman moun ak machandiz lakoz pri yo ap monte, gen mank manje ak lòt pwodwi, epi sa mete baryè pou peyizan yo ale sou mache.
Malgre tout sa, òganizasyon lokal yo toujou kanpe — yo kontinye mete pwojè sou pye epi devlope pwogram ki sèvi kominote yo.
Pandan kominote entènasyonal la mete tout konsantrasyon sou kriz ak repons imanitè, ap gen lajan ki vin disponib. Men, sa yo anjeneral se èd kout tèm. Sa yo toujou neglije, se sa ki vrèman nesesè: plis sipò dirab pou devlopman ki dirije pa Ayisyen, sitou deyò Port-au-Prince.
Sa nou bezwen anpil anpil, se sipò ki ede lidè lokal yo jere lamizè kominote yo avèk solisyon ki solid epi dirab. Zòn riral Ayiti bezwen envestisman tankou sa HDI ap fè — envestisman ki ka mete Ayisyen nan pozisyon pou yo manje, kreye djòb, epi viv ak diyite. Sipò HDI a ede òganizasyon sou teren bati antrepriz sosyal ki pouse devlopman ekonomik, lè yo mete resous lokal yo an valè — pa egzanp, lè yo ede peyizan yo ogmante pwodiksyon, fè pwodui transfòme, epi mete yo sou mache.
Lidè OPAGMA, yon òganizasyon nan Manich, Depatman Sid, k ap ankouraje pwodiksyon agrikòl
Dekonsantrasyon se baz misyon HDI a, pa sèlman pou redui lamizè ekstrèm, men tou pou atake youn nan koz rasin ki fè demokrasi Ayiti a pa fonksyone jan li ta dwe: mete sou kote epi dekonekte majorite sitwayen peyi a ki ap viv andeyò zòn metwopolitèn Port-au-Prince.
Lè nou envesti nan kominote riral yo, nou bati lidèchip epi nou ankouraje sitwayen angaje pozitifman nan tout peyi a. Lidè lokal solid ak enstitisyon lokal fò ka patisipe nan rekonstriksyon sosyete sivil Ayiti ak ekonomi li. Sitwayen ki an sekirite, ki angaje, epi ki gen enterè nan kominote yo pap anvi kite peyi a, e yo ka vin poto mitan devlopman Ayiti kòm yon repiblik enkliziv, reprezantan ak fyè, jan li te fèt pou l ye.
Opòtinite nan Mitan Kriz la
Li ka sanble kontradiktwa, men souvan gen opòtinite nan mitan kriz. Okipasyon gang yo fè sou Port-au-Prince lakòz anpil moun ap kite kapital la pou retounen andeyò. Sa se yon opòtinite pou rebalanse devlopman peyi a. Moun sa yo pote konesans, eksperyans, ak kapasite ki ka sèvi vil ak zòn riral yo.
Men nou dwe sezi opòtinite sa a. Kounye a se moman pou nou sipòte lidè responsab ak kouraje nan rejyon sa yo, atravè envestisman nan enstitisyon yo ak plan devlopman yo sou tèm long. Kounye a se moman pou nou envesti nan jenès Ayiti — pou fòme yo pou yo ka jwenn mwayen lavi ki dirab epi mete espwa nan lavni yo, pou yo pa antre nan aktivite ilegal. Nou dwe envesti nan òganizasyon lokal yo, swa dirèkteman swa atravè entèmedyè tankou HDI.
Òganizasyon imanitè yo dwe etabli patenarya ak enstitisyon kominotè yo pou sipòte bezwen kominote yo mete tèt yo ansanm pou idantifye epi mete kòm priyorite — epi pou bati resous ki ap diminye vilnerabilite yo sou tèm long.
Nou rekonesan pou tout moun ki kontinye sipòte pèp Ayisyen an ak òganizasyon Ayisyen yo. Mèsi pou angajman nou ak pou lafwa nou mete nan yon lavni ki pi klere pou pèp Ayiti.
Kenbe fèm,
Ekip HDI